Tác hại của nấm gây ra cho sức khỏe con người bạn nên biết

Nấm, những sinh vật nhỏ bé nhưng có sức ảnh hưởng to lớn đến sức khỏe con người, đang ngày càng trở thành mối quan tâm hàng đầu trong cộng đồng y tế. Từ những loại nấm mốc trong nhà đến nấm gây bệnh trên cơ thể, tác hại của chúng có thể lan rộng và âm thầm, ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta theo nhiều cách không ngờ tới.

Nấm là gì?

Nấm là một loại sinh vật thuộc nhóm Fungi, khác biệt với thực vật, động vật và vi khuẩn. Nấm không có khả năng quang hợp và lấy dinh dưỡng từ việc phân hủy các chất hữu cơ trong môi trường sống. 

Nấm có thể tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm nấm đơn bào (như nấm men) và nấm đa bào (như nấm mốc, nấm lớn có mũ). Nấm có vai trò quan trọng trong chuỗi sinh thái và được con người sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực thực phẩm, dược phẩm, và công nghệ sinh học.

Tác hại của nấm là gì?

Nấm có nhiều loại với hình dáng và kích thước khác nhau. Mức độ nguy hiểm của nấm phụ thuộc vào loại và nguồn gốc của chúng. Ngay cả một số loại nấm an toàn khi ăn, nếu dùng quá mức vẫn có thể gây hại cho sức khỏe.

Các tác hại ngắn hạn của nấm bao gồm mệt mỏi, khó chịu ở dạ dày, đau đầu, lo âu, chóng mặt, chuột rút và kích ứng da. Đặc biệt, nấm hoang không rõ nguồn gốc có thể gây ngộ độc, làm tổn thương nội tạng và thậm chí gây tử vong. 

Ngoài ra, một số nấm chứa chất psilocybin có khả năng gây ảo giác và tương tác tiêu cực với các loại thuốc điều trị tâm lý.

Nếu bạn gặp phải các triệu chứng ngộ độc như khó chịu ở dạ dày, nôn mửa, tiêu chảy, dị ứng da hoặc ảo giác, hãy đến bệnh viện ngay lập tức.

Tác hại của nấm đối với sức khỏe

Các vấn đề về tiêu hóa

Nấm có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, buồn nôn và nôn. Một số người có thể không dung nạp nấm và gặp phải triệu chứng khó tiêu sau khi ăn.

Dị ứng da  

Những người dị ứng với nấm có thể bị phát ban và kích ứng da sau khi ăn. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 20-30 phút sau khi tiêu thụ.

Chảy máu mũi: Một số trường hợp ăn nhiều nấm có thể gây khô mũi, chảy máu mũi và khô họng.

Buồn ngủ: Ăn nấm có thể gây buồn ngủ và mệt mỏi, do lượng năng lượng trong cơ thể giảm đáng kể sau khi tiêu thụ.

Phụ nữ mang thai nên tránh nấm  

Mặc dù chưa có bằng chứng cụ thể về tác hại nghiêm trọng của nấm đối với phụ nữ mang thai, nhưng các bác sĩ khuyên rằng nên hạn chế tiêu thụ nấm trong thời kỳ này để đảm bảo an toàn.

Chóng mặt 

Một số người có thể cảm thấy chóng mặt sau khi ăn nấm, đặc biệt là khi tiêu thụ quá nhiều. Điều này cũng có thể làm giảm sự tập trung và tỉnh táo, đặc biệt ở người bị huyết áp thấp.

Suy thận 

Nấm hoang dã không rõ nguồn gốc có thể gây ngộ độc nghiêm trọng, dẫn đến tổn thương thận. Các loài nấm trong chi Amanita nổi tiếng với độc tính cao, có thể gây suy thận và tổn thương các cơ quan khác.

Gây ảo giác

Một số nấm chứa các hợp chất như psilocybin và psilocin có thể gây ảo giác. Dù có thể được sử dụng trong y học, việc lạm dụng loại nấm này vẫn mang nhiều rủi ro, dẫn đến hoang tưởng, thay đổi tâm trạng và các vấn đề về thần kinh.

Tương tác với thuốc 

Nấm có chứa psilocybin có thể tương tác với các loại thuốc, bao gồm:

- Thuốc chống trầm cảm và thuốc ức chế MAO, gây các vấn đề về tim và co giật.

- Thuốc kích thích như cocaine và amphetamine, làm tăng huyết áp và gây nguy cơ tim mạch.

Lợi ích của nấm đối với sức khỏe

Giảm nguy cơ ung thư

Nấm chứa hai chất chống oxy hóa mạnh là ergothioneine và glutathione, có khả năng bảo vệ tế bào khỏi tác hại của oxy hóa. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ nấm thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ mắc các loại ung thư.

Cải thiện sức khỏe đường ruột  

Nấm cung cấp prebiotic, là nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa, giúp duy trì sức khỏe đường ruột.

Duy trì huyết áp ổn định  

Nấm là nguồn cung cấp kali, một khoáng chất cần thiết để kiểm soát huyết áp. Tuy nhiên, người bị huyết áp thấp nên cẩn trọng khi tiêu thụ quá nhiều nấm.

Giảm chất béo không lành mạnh 

Nấm có vị umami, thường được sử dụng thay thế thịt trong các món ăn chay. Chúng có lượng calo và chất béo thấp, rất tốt cho những người muốn giảm cân hoặc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.

Tăng cường sức khỏe não bộ  

Chất chống oxy hóa trong nấm như glutathione và ergothioneine giúp bảo vệ não khỏi các tổn thương. Các nghiên cứu cho thấy ăn nấm thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer.

Hỗ trợ điều trị sức khỏe tâm thần  

Mặc dù nấm có chứa psilocybin, chất gây ảo giác, nhưng các nhà khoa học đang nghiên cứu tiềm năng của chất này trong việc điều trị trầm cảm.

Hỗ trợ xương và hệ miễn dịch  

Nấm tiếp xúc với tia UV trong quá trình phát triển có thể sản sinh vitamin D, giúp duy trì sức khỏe của xương và tăng cường hệ miễn dịch. Một nửa cốc nấm trắng chứa khoảng một nửa lượng vitamin D cần thiết mỗi ngày.

Các lợi ích khác  

- Nấm giàu selen, có khả năng chống nhiễm trùng và hỗ trợ hệ miễn dịch.  

- Hợp chất eritadenine trong nấm có thể giúp giảm mức cholesterol tổng thể trong cơ thể.  

- Nấm cũng chứa vitamin C, selen và glutathione, có tác động tích cực đến sức khỏe làn da.

Cách lựa chọn và bảo quản nấm tươi hiệu quả

Khi mua nấm tươi, bạn nên chọn loại có màu sắc tươi tắn, không có dấu hiệu hư hỏng hay mùi khó chịu. Nấm sạch thường có màu trắng ngà, mùi thơm nhẹ nhàng. Tránh mua nấm có vết giập nát hoặc mùi lạ.

Để bảo quản nấm trong thời gian ngắn (khoảng 8 – 12 tiếng), nên đặt chúng ở nơi thoáng mát. Thay vì dùng túi nilon, bạn nên bọc nấm trong túi giấy và để trong tủ lạnh. 

Nếu có thể, hút chân không nấm mềm ngay khi mua về và đặt trong tủ lạnh sẽ giúp bảo quản được từ 3 – 4 ngày.

Đối với nấm thân to và cứng, cần sơ chế trước khi bảo quản. Loại bỏ các tạp chất bám trên bề mặt nấm, sau đó chần qua nước sôi rồi thả ngay vào nước lạnh. Sau khi để nấm ráo nước, bạn có thể cất vào tủ lạnh để bảo quản trong khoảng 3 – 4 ngày.

Ngoài ra, bạn cũng có thể ngâm nấm đã sơ chế trong nước muối pha loãng và đặt cả tô vào tủ lạnh. Cách này giúp giữ nguyên dưỡng chất và độ giòn của nấm.

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau khám phá những tác hại đáng kể mà nấm có thể gây ra cho sức khỏe con người. Từ những vấn đề tưởng chừng nhỏ như kích ứng da, cho đến những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng, nấm đã chứng minh là một mối nguy hiểm không thể xem nhẹ.